Model funkcionalnog upravljanja i optimalne organizacije sektora šumarstva Federacije BiH
DOI:
https://doi.org/10.54652/rsf.2012.v42.i2.123Ključne riječi:
model of functional governing, sustainable management, decentralization, participation, optimal organizationSažetak
UDK 630*68(497.6)
630*9(497.6)
U ovom radu je analiziran trenutni model upravljanja šumama i organizacije šumarskog sektora u Federaciji BiH. U cilju definisanja funkcionalnog modela upravljanja šumskim resursima u FBiH, kao i efikasnog i efektivnog organizacionog modela preduzeća šumarstva provedena su kvalitativna istraživanja na osnovu kojih su putem direktnog intervjuisanja dobiveni stavovi i mišljenja svih važnijih aktera šumarske politike o ovim pitanjima.
Pri davanju ocjene trenutnog modela upravljanja šumskim resursima, sve interesne grupe su u potpunosti saglasne da je on nezadovoljavajući. Osnovni problem koji je identifikovan jeste odvajanje funkcije upravljanja od funkcije vlasništva. Federalna uprava prenosi svoje nadležnosti na kantonalne uprave, što je posljedica nejasnih i nepreciznih formulacija u Ustavu, tako da vlasnik gubi mogućnost kreiranja jedinstvene šumarske politike i funkcionalnog upravljanja ovim resursom. Nejasno definisana vertikalna koordinacija dovodi do preklapanja nadležnosti i odgovornosti.
Na osnovu ponuđenih modela upravljanja, većina ispitanika smatra da je samostalna Federalna uprava za šumarstvo izvan FMPVŠ, koja bi imala svoja kantonalna odjeljenja (ili ispostave koje se ne moraju poklapati sa granicama kantona) najprihvatljivija opcija. Prednosti takvog modela se ogledaju u mogućnosti samostalne Federalne uprave da zastupa interese vlasnika i vrši centralnu funkciju upravljanja šumskim resursima. Na taj način bi mogla bez ograničenja voditi jedinstvenu šumarsku politiku i izvršavati funkciju planiranja gospodarenja šumama. Federalna uprava bi putem ugovora prenosila gospodarenje šumama na ŠPD uz obavezu plaćanja određene naknade. Problem oko preklapanja nadležnosti Federalne uprave i kantonalnih odjeljenja (ispostava) bio bi rješen uspostavom jake vertikalne koordinacije uz jasne obaveze i odgovornosti na svim nivoima.
Iz analize trenutne organizacije sektora šumarstva se može zaključiti da je potrebna njegova reorganizacija. Reorganizaciju treba provesti na osnovu ekonomske analize opravdanosti osnivanja preduzeća pri čemu bi se u svakom konkretnom slučaju identifikovali ključni problemi i u skladu sa njima tražila odgovarajuća rješenja. Minimalna površina na kojoj se može osigurati održivo gospodarenje je šumskoprivredno područje formirano na ekološkim, ekonomskim i sociološkim kriterijima. Na osnovu stavova interesnih grupa a uz uvažavanje političke realnosti u FBiH, formiranje jednog ili više preduzeća na kantonalnom nivou bi bila najpovoljnija opcija organizacije šumarskog sektora.
References
DELIĆ, S. (2009): Posljedice praktične primjene zakonskih odredbi o finansiranju biološke reprodukcije u FBiH, Naše šume, UŠIT, Broj 14-15, Sarajevo
DELIĆ, S., AVDIBEGOVIĆ, M. (2009): Prihodi i troškovi proizvodnje u šumarstvu Federacije Bosne i Hercegovine, Radovi Šumarskog fakulteta, broj 2, Knjiga XL, Sarajevo
FSC nacionalni standardi za Bosnu i Hercegovinu, draft verzija
FIGURIĆ, M. (1996): Uvod u ekonomiku šumskih resursa, Sveučilište u Zagrebu, Šumarski fakultet, Zagreb
Improved Pan-European Indicators for Sustainable Forest Management, MCPFE Expert Level Meeting, 2002, Vienna, Austria
Informacija o gospodarenju šumama u Federaciji BiH u 2009. godini i planovi gospodarenja za 2010. godinu, Federalno ministarstvo poljoprivrede, vodoprivrede i šumarstva, Sarajevo, 2010.
Izvještaj o realizaciji projekta „Istraživanje cijene gospodarenja šumama i šumskim zemljištima na području Federacije Bosne i Hercegovine“, (2008), Šumarski fakultet, Sarajevo
JOVIĆ, P., JOVIĆ, D. (2010): Elaborat participativnog procesa izrade šumarskog programa Federacije Bosne i Hercegovine, draft
SABADI, R. (1992): Šumarska politika, Hrvatske šume, Zagreb Uredba o šumama, Službene novine FBiH broj 83/09, 2009. godine Zakon o šumama, Službene novine FBiH broj 20/02, 2002. godine
